κι αφού υπάρξει η νέα διοίκηση του ΦΔΕΔΟ
Με μία από τις τελευταίες του –αν όχι η τελευταία– αποφάσεις, το ΔΣ του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου επέλεξε σήμερα να εκφράσει την άποψή του για το θέμα που αποκάλυψε πρόσφατα η Ε τ Ο και προκάλεσε ισχυρές αντιδράσεις σε όλη την Ελλάδα: την θέσπιση εισιτηρίου στον Όλυμπο.
Το τυπικό της διαδικασίας τηρήθηκε με την περιγραφή της συζήτησης του θέματος στο ΔΣ υπό τον τίτλο “Απόψεις επί σχεδίου ΚΥΑ με θέμα «Θέσπιση εισιτηρίου εισόδου στην περιοχή του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου με κωδικό GR1250001 και ονομασία Όρος Όλυμπος», αφού το υπό κατάργηση ΔΣ δεν έχει πια κανένα γνωμοδοτικό δικαίωμα και το σημερινό θέμα δεν προέκυψε από κάποιο αίτημα προϊστάμενης αρχής. Μεταφέροντας τις απόψεις του για το θέμα, στην πολιτική ηγεσία, δηλώνει ότι δεν θα ασχοληθεί με το θέμα του εισιτηρίου πριν υπογραφεί και γίνει γνωστό το -αναμενόμενο για χρόνια- Προεδρικό Διάταγμα για τον Όλυμπο. Σύμφωνα με δηλώσεις του προέδρου του ΔΣ, Άρη Νίκα, στην Ε τ Ο, αυτό είναι πια στο τελικότερο στάδιο, αυτό της υπογραφής του από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Πριν την υπογραφή του ΠΔ, αναμένεται να γίνει η αντικατάσταση του ΔΣ με την νέα διοίκηση όπως αυτή ορίζεται από τον ήδη υπάρχοντα νόμο, η εφαρμογή του οποίου για τις διοικήσεις τριών Φορέων στην Ελλάδα είχε ανασταλεί κατά την περίοδο της υπουργίας Χατζηδάκη στο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Επίσης, είναι πολύ πιθανό αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων της νέας διοίκησης του Φορέα, να ανακοινωθεί και το περιεχόμενο σχεδίου διαχείρισης και ανάπτυξης για τον Εθνικό Δρυμό/Πάρκο και την περιοχή του Ολύμπου γενικότερα, μέρος του οποίου θα είναι και οι αποφάσεις για το εισιτήριο. Στη σημερινή συνεδρίαση του ΔΣ του Φορέα, τις αντιρρήσεις τους για το θέμα του εισιτηρίου και τα όσα περιλαμβάνει το σχέδιο ΚΥΑ που αποκάλυψε η Ε τ Ο, εξέφρασαν εκπρόσωπος των ορειβατικών και φυσιολατρικών συλλόγων της Πιερίας και το αναπληρωματικό μέλος του ΔΣ, Αστέριος Χλωρός. Εκπρόσωπος των ορειβατικών και φυσιολατρικών συλλόγων και των διαχειριστών των Ορειβατικών Καταφυγίων του Ολύμπου μετέφερε στη σημερινή συνεδρίαση, την θέση τους για κανένα εισιτήριο στον Όλυμπο, όπως είχε εκφραστεί και με πρόσφατη ανακοίνωσή τους.
Θέσπιση εισιτηρίου εισόδου στον Όλυμπο
Η απόφαση για επιβολή εισιτηρίου στην προστατευόμενη περιοχή του Ολύμπου, που οριοθετείται εντός της περιοχής Natura με κωδικό GR1250001, με ΚΥΑ του υπουργού Οικονομικών και υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία.
Ο ανορθόδοξος σχεδιασμός, η προχειρότητά του, η έλλειψη οράματος και στόχων, βάζει σε σκέψεις ότι το “εισιτήριο” είναι ένα ακόμα μέσο για περαιτέρω υποβάθμιση του περιβαλλοντικού μας πλούτου, καθώς και στέρησης πρόσβασης σε δημόσιους χώρους και εμπορευματοποίησης κοινών αγαθών.
Γεννούνται ερωτηματικά κατά πόσο μπορεί να είναι εφαρμόσιμο, από τις υπάρχουσες δομές του φορέα. Ο φορέας είναι υποστελεχωμένος και η ΚΥΑ αναφέρει ρητά ότι δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, άρα δεν θα προκηρυχθούν νέες θέσεις εργασίας για τις απαιτήσεις του ελέγχου.
Ήδη με τον νόμο 4685/2020, “Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας”, υποβαθμίστηκε ο ρόλος των Δ.Σ. των Φορέων Διαχείρισης, συγκεντρώνοντας όλες τις αρμοδιότητες το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με την δημιουργία του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. «Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής».
Το σχέδιο της ΚΥΑ δεν είναι πρόταση του φορέα, όπως ορίζει ο νόμος 4519/2018 άρθρο 8-2α, ούτε προϊόν διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία, άρθρο 4-ια, αλλά επιβάλλεται από το υπουργείο στο Δ.Σ. του φορέα για ψήφιση.
Το “εισιτήριο” δεν πρέπει να έχει καθαρά εισπρακτικό χαρακτήρα. Πρέπει να είναι ένα μέσο ελέγχου και φύλαξης, καθώς και μέτρησης της επισκεψιμότητας της προστατευόμενης περιοχής. Πρέπει να λειτουργεί ως εργαλείο σεβασμού στην Φύση, στην Ιστορία και στην Πολιτισμική μας Κληρονομιά.
Το “εισιτήριο” δεν πρέπει να λειτουργεί αποτρεπτικά, στην προσέλευση των νέων και των φυσιολατρών, των μαθητών, των σπουδαστών, αλλά και της επιστημονικής και ερευνητικής κοινότητας. Πολύ δε περισσότερο της τοπικής κοινωνίας που καθημερινά παλεύει για την διάσωση και την προβολή του τόπου του. Πρέπει να λειτουργεί αποτρεπτικά μόνο για τη χρήση μηχανοκίνητων μέσων, για τις μαζικές δραστηριότητες, για τις ομάδες όχλησης.
Η επίσκεψη στον Όλυμπο είναι προσκύνημα. Δεν είναι απλά τουριστικός προορισμός και χώρος αναψυχής. Δεν πρέπει να αποτελεί πεδίον “ελιτίστικου” αθλητισμού και “ατραξιόν”.
Θα πρέπει να καθοριστεί ένα πλαίσιο το οποίο να λειτουργεί αποτρεπτικά στη χρήση μέσων όχλησης αλλά και όλων των δραστηριοτήτων οι οποίες έχουν σημαντική επίπτωση στο ευαίσθητο περιβάλλον και το ιδιαίτερο οικοσύστημα του Ολύμπου. Το αντίτιμο του εισιτηρίου πρέπει να είναι διαβαθμισμένο σε ελεύθερο, συμβολικό και υψηλό.
Προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία το γεγονός ότι η επιβολή του εισιτηρίου συμβαδίζει με τις ήδη ειλημμένες αποφάσεις της κυβέρνησης για παραχώρηση των δημόσιων χώρων της Αθήνας, όπως Λυκαβηττός – Λόφος Στρέφη – Φιλοπάππου – Εθνικός Κήπος κ.λ.π., για εκμετάλλευση σε ιδιώτες.
Οι συγκυρίες της σχεδιαζόμενης από την κυβέρνηση ΚΥΑ φανερώνουν, πως τα σχέδια δεν έχουν μόνον εισπρακτικό χαρακτήρα, αλλά αποσκοπούν σε κάτι βαθύτερο. Σίγουρα στην περαιτέρω απαξίωση των Φορέων Διαχείρισης και στην κατάργησή τους.
Φοβόμαστε ότι το επόμενο βήμα θα είναι το χάρισμα του βουνού των Θεών και όλου του φυσικού μας περιβαλλοντικού πλούτου σε ιδιώτες εισπράκτορες.
Ως μέλη του Δ.Σ. ΦΔΕΔΟ, έχουμε ορισθεί θεματοφύλακες της Προστατευόμενης Περιοχής Ολύμπου, και ως εκ τούτου, έχουμε υποχρέωση, μαζί με το επιστημονικό προσωπικό του Φορέα, να υποδείξουμε στο Υπουργείο τις ελλείψεις, τις παραλείψεις και λάθη της προτεινόμενης ΚΥΑ, καθώς και να προτείνουμε τα απαραίτητα έργα που απαιτούνται για την φύλαξη, για την αύξηση της επισκεψιμότητας και κυρίως για την ασφάλεια των επισκεπτών. Έχουμε δε καθήκον να ενημερώσουμε τους φορείς και τις τοπικές κοινωνίες για τις επερχόμενες αλλαγές.
Λιτόχωρο 20 Σεπτεμβρίου 2021
Αστέριος Χλωρός
αναπληρωματικό μέλος του Δ.Σ. ΦΔΕΔΟ
πρόεδρος της Μ.Κ.Ο. “ΔΡΥΑΣ”
πρώην πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Κάτω Ολύμπου
